Οι θηριωδίες που διαπράχθηκαν εναντίον του Αρμενικού λαού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου καλούνται Αρμενική Γενοκτονία. Η γενοκτονία είναι η οργανωμένη εξόντωση ενός λαού με σκοπό να τεθεί τέλος στη συλλογική ύπαρξή του. Λόγω του πεδίου εφαρμογής της, η γενοκτονία απαιτεί κεντρικό προγραμματισμό και λεπτομερή σχεδιασμό για την εφαρμογή της. Αυτό καθιστά τη γενοκτονία ένα έγκλημα που μόνο μια κυβέρνηση μπορεί πραγματοποιήσει. Η Γενοκτονία των Αρμενίων σχεδιάστηκε κεντρικά και από την τουρκική κυβέρνηση εναντίον ολόκληρου του Αρμενικού πληθυσμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Διεξήχθη κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου μεταξύ των ετών 1915 και 1918.

Ο λαός των Αρμενίων υποβλήθηκε σε απελάσεις, απαλλοτριώσεις, απαγωγές, βασανιστήρια, σφαγές και λιμοκτονία. Μεγάλος όγκος του αρμενικού πληθυσμού απομακρύνθηκε βίαια από την πάτρια εδάφη του στη Συρία, όπου η μεγάλη πλειοψηφία απελάθηκε στην έρημο για να πεθάνει από τη δίψα και την πείνα. Οι γυναίκες και τα παιδιά έχουν απήχθησαν και κακοποιήθηκαν. Ολόκληρος ο πλούτος του αρμενικού λαού απαλλοτριώθηκε. Μετά από περίπου ένα χρόνο ηρεμίας στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι φρικαλεότητες ανανεώθηκαν μεταξύ 1920 και 1923 και οι υπόλοιποι Αρμένιοι υποβλήθηκαν σε περαιτέρω σφαγές και απελάσεις. Το 1915, τριαντατρία χρόνια πριν εγκριθεί η Σύμβαση του ΟΗΕ για τη γενοκτονία, η Αρμενική Γενοκτονία καταδικάστηκε από τη διεθνή κοινότητα ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Η Γενοκτονία των Αρμενίων αποφασίστηκε από το πολιτικό κόμμα που ήταν στην εξουσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκείνη την εποχή. Αυτό ήταν η Επιτροπή της Ένωσης και της Προόδου (CUP) (ή Ittihad ve Terakki Jemiyeti), ευρέως γνωστό ως Νεότουρκοι.

Τρία ήταν τα πρόσωπα που ανέλαβαν τον σχεδιασμό της Αρμενικής Γενοκτονίας:

• ο Mehmet Talaat, Υπουργός Εσωτερικών το 1915 και αργότερα Πρωθυπουργός το 1917.
• ο Ισμαήλ Ένβερ, Υπουργός Πολέμου.
• Ο Ahmed Jemal, υπουργός Ναυτιλίας και Στρατιωτικός Διοικητής στην Συρία.

Η τρόικα αυτή των Νεότουρκων διόρησε άλλα μέλη της CUP σε υψηλές κυβερνητικές θέσεις και τους ανέσεθε να εκτελέσουν το πλάνο της Γενοκτονίας των Αρμενίων.Εκτός από το Υπουργείο Πολέμου και το Υπουργείο Εσωτερικών, οι Νεότούρκοι βασίστηκαν επίσης σε μια νεοσύστατη μυστική οργάνωση, την οποία επανδρώσαν με καταδίκους και άτακτα στρατεύματα, ο οποίος ονομάστηκε Ειδικός Οργανισμός (Teshkilati Mahsusa). Η κύρια λειτουργία του ήταν η εκτέλεση της μαζικής σφαγής των Αρμενίων. Υπεύθυνος του Ειδικού Οργανισμού ήταν ο Behaeddin Shakir, ιατρός στο επάγγελμα. Επιπλέον, ιδεολόγοι, όπως ο Zia Gokalp, προπαγάνδισαν μέσω των μέσων ενημέρωσης εκ μέρους του CUP, προωθώντας τον Παντουρανισμό, με σκοπό να δημιουργήσουν μια νέα αυτοκρατορία που να εκτείνεται από την Ανατολία στην Κεντρική Ασία και του οποίου ο πληθυσμός θα είναι αποκλειστικά τουρκικός.

Αυτές οι ενέργειες φανέρωσαν τα μυστικά σχέδια της CUP για την εκκαθάριση των Αρμενίων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι συνωμοδότες των Νεότουρκων, άλλοι ηγέτες της οθωμανικής κυβέρνησης κατά τη διάρκεια του πολέμου, μέλη της Κεντρικής Επιτροπής της CUP και πολλοί επαρχιακοί υπεύθυνοι για τις βιαιοπραγίες κατά των Αρμενίων, κατηγορήθηκαν για τα εγκλήματά τους στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι κύριοι ένοχοι απέφυγαν τη δικαιοσύνη φεύγοντας απο τη χώρα. Παρόλα αυτά, είχαν δικαστεί εν αγνοία τους και βρέθηκαν ένοχοι για θανάσημα εγκλήματα. Οι σφαγές, οι απελάσεις και η περαιτέρω κακομεταχείριση των Αρμενίων μεταξύ 1920 και 1923 συνέχίστηκαν από τους Τούρκους Εθνικιστές, οι οποίοι αντιπροσώπευαν ένα νέο πολιτικό κίνημα εναντίον των Νέων Τούρκων, αλλά μοιράζονταν μαζί τους μια κοινή ιδεολογία εθνικής αποκλειστικότητας.

Εκτιμάται ότι 1.500.000 Αρμένιοι έχασαν τη ζωή τους από το 1915 έως το 1923. Ο πληθυσμός των Αρμενίων που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, πρίν την Γενοκτονία υπολογίζεται σε 2.000.000. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο απελάθηκαν το 1915. Εκατοντάδες χιλιάδες σφαγιάστηκαν. Πολλοί πέθαναν από την πείνα, την εξάντληση και τις επιδημίες που έπληξαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. 

Η διεθνής κοινότητα καταδίκασε την γενοκτονία των Αρμενίων. Τον Μάιο του 1915, η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Ρωσία καταδίκασαν το αυτό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και πίεζαν την κυβέρνηση των Νεότουρκων να αναλάβει τις ευθύνες της. Υπήρξε έντονη δημόσια κατακραυγή στις Ηνωμένες Πολιτείες ενάντια στην κακομεταχείριση των Αρμενίων. Στο τέλος του πολέμου,όπως μαρτυράει και ο τύπος της εποχής , οι συμμαχικοί νικητές ζήτησαν από την οθωμανική κυβέρνηση να ασκήσει διώξεις στους Νεότουρκους που κατηγορήθηκαν για εγκλήματα πολέμου. Οι αμερικανικές, βρετανικές και γερμανικές κυβερνήσεις χρηματοδότησαν την προετοιμασία των εκθέσεων για τις θηριωδίες πολλοί απο τους οποίους δημοσιεύθηκαν.

Από την άλλη πλευρά, παρά την ηθική αγανάκτηση της διεθνούς κοινότητας, δεν υπήρξαν ουσιαστικές δράσεις για να τιμωρήσουν τις βάρβαρες πολιτικές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ούτε για να διασώσουν τον αρμενικό λαό από το χτύπημα της εξόντωσης. Επιπλέον, δεν ελήφθησαν μέτρα για να απαιτήσουν από τις μεταπολεμικές τουρκικές κυβερνήσεις να αποκαταστήσουν τον λαό της Αρμενίας για τις τεράστιες υλικές και ανθρώπινες απώλειές τους.

Τη νύχτα της 24ης Απριλίου 1915, η τουρκική κυβέρνηση συνέλαβε πάνω από 200 Αρμένιους ηγέτες στην Κωνσταντινούπολη. Εκατοντάδες περισσότεροι συνελήφθησαν σύντομα μετά. Όλοι τους απεστάλησαν στη φυλακή στο εσωτερικό της Ανατολίας, όπου οι περισσότεροι εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες.

Το Υπουργείο Πολέμου είχε ήδη ενεργήσει για το σχέδιο της κυβέρνησης,  αφόπλιζοντας Αρμένιους στρατιωτικούς στον Οθωμανικό Στρατό, στέλνποντας τους σε τάγματα εργασίας όπου εργάζονταν υπό συνθήκες δουλείας. Η μεθοδική μείωση του αρμενικού ανδρικού πληθυσμού, καθώς και η συνοπτική σύλληψη και εκτέλεση της αρμενικής ηγεσίας σηματοδότησαν τα πρώτα στάδια της γενοκτονίας των Αρμενίων. Αυτές οι πράξεις διαπράχθηκαν υπό την κάλυψη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και η κυβέρνηση προχώρησε στην εφαρμογή των σχεδίων της για την εκκαθάριση του αρμενικού πληθυσμού με μυστικότητα. Ως εκ τούτου, οι πραγματικές προθέσεις του καθεστώτος Νέότουρκων δεν εντοπίστηκαν μέχρι τις συλλήψεις της 24ης Απριλίου. Καθώς τα πρόσωπα που συνελήφθησαν εκείνη τη νύχτα περιλάμβαναν τα πιο εξέχοντα δημόσια πρόσωπα της αρμενικής κοινότητας στην πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Απο εκείνη την νύχτα και έπειτα το σχέδιο της Τουρκικής Κυβέρνησης ήταν πλέον ολοφάνερο. Επομένως, η 24η Απριλίου είναι η ημερομηνία που συμματοδοτεί την έναρξη της γενοκτονίας των Αρμενίων.

Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Πρόληψη και Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας περιγράφει τη γενοκτονία ως “πράξεις που διαπράττονται με πρόθεση να καταστρέψουν,ολοκληρωτικά ή εν μέρει, μια εθνική, φυλετική ή θρησκευτική ομάδα”. Είναι προφανές ότι ο ορισμός αυτός ισχύει για τις βιαιοπραγίες που διαπράχθηκαν εναντίον των Αρμενίων. Επειδή η Σύμβαση του Ο.Η.Ε εγκρίθηκε το 1948, τριάντα χρόνια μετά τη γενοκτονία των Αρμενίων, οι Αρμένιοι από όλο τον κόσμο ζήτησαν από τις αντίστοιχες κυβερνήσεις των κρατών όπου βρέθηκαν ως πρόσφυγες, την επίσημη αναγνώριση των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν απο την Τουρκία εις βάρος τους. Χώρες όπως η Γαλλία, η Αργεντινή, η Ελλάδα και η Ρωσία, όπου ζουν οι επιζήσαντες της γενοκτονίας των Αρμενίων και οι απόγονοι τους, έχουν επίσημα αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων.

Εντούτοις, ως πολιτική, η σημερινή Κυβέρνηση της Τουρκίας αμφισβητεί κατηγορηματικά ότι η διαπράχθηκε γενοκτονία . Επιπλέον, η Τουρκία αποδίδει τα αποδεικτικά στοιχεία για τις βιαιοπραγίες ως απλούς ισχυρισμούς και παρεμποδίζει τακτικά τις προσπάθειες αναγνώρισης. Η επιβεβαίωση της αλήθειας σχετικά με τη Γενοκτονία των Αρμενίων, ως εκ τούτου, έχει καταστεί ζήτημα διεθνούς σημασίας. Η άρνηση της γενοκτονίας στον εικοστό πρώτο αιώνα καθιστά την επιβεβαίωση της ιστορικής αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων από την Τουρκία ακόμη πιο επιτακτική υποχρέωση για τη διεθνή κοινότητα.